Wat de mens zeker onderscheidt van dieren is dat hij het nodig heeft zich te uiten in de taal van de kunst. 15.000 Jaar geleden, tijdens de prehistorie, woonde hij in grotten en schilderde, tekende, graveerde, maakte hij beelden. De prehistorische schilderingen van de grot van altamira wordt “de Sixtijnse Kapel van de rotskunst” genoemd, door de kwaliteit en schoonheid van zijn schilderingen. Picasso zei “na Altamira is de rest van de kunst slechts krabbels”, zo werd deze plek door hem gewaardeerd. www.pablopicasso.nl. Altamira maakt deel uit van de “Franco-Cantabrische” school, het is één van de 400 grotten die gekenmerkt wordt door dezelfde stijl, het realisme van de figuren.

De grot van Altamira

De grot van Altamira ligt in Cantabrië, Noord Spanje en staat op de werelderfgoedlijst van UNESCO, www.unesco.nl. Ze werd ontdekt in 1868, toen de nog ??evolutionaire theorieën van Darwin niet werden begrepen en niet werden geaccepteerd. De maatschappij was niet bereid om toe te geven dat deze schilderingen afkomstig waren van de homo sapiëns, oorspronkelijk afstammelingen van de apen. Pas in 1902 werd de waarde erkend. De Altamira grot werd 22.000 jaar bewoond en verlaten in de prehistorie, om onbekende redenen. 13.000 Jaar geleden stortte de ingang van de grot door natuurlijke redenen in. Het water zorgde voor een korst van stalagmieten die de opening compleet sloot. De stabiele temperatuur en de hoge luchtvochtigheid in de ruimte, hebben gezorgd dat schilderingen goed bewaard zijn gebleven. In de negentiende eeuw werd door explosies uit een nabijgelegen steengroeve weer een opening in de grot gemaakt en werden de schilderingen toevallig ontdekt. http://cuevadealtamira.es

Prehistorische schilderingen

De grot werd 22.000 jaar lang gebruikt en daarom kunnen wij daar de kunst vinden die gerealiseerd is gedurende deze jaren. Er zijn 22.000 jaren met rotskunst, met werken uit verschillende perioden en stijlen. De grot is 270 meter diep en is verdeeld in verschillende kamers. Bij de ingang is de plek waar de Homo Sapiëns leefde. De prehistorische schilderingen zijn gevonden in de diepten van de grot waar de groep hun riten maakte.

Thema schilderingen

De voorstellingen zijn dieren (herten, paarden, geiten, everzwijnen, bisons) handen, en geometrische figuren. De meest bekende en spectaculaire kamer is de “Great Room” met een groep van 25 bizons.

Technieken

De schilderingen zijn gemaakt op de rots. De maker maakte gebruik van de welvingen van de rotswand om hun schilderingen een extra dimensie te geven. Het lijken polychrome afbeeldingen, maar gebruikt werden slechts twee kleuren: 1) Zwarte kolen uit een soort van dennen. 2) Mineraal rood, het ijzeroxide. Het polychrome effect komt door de doorschijning van de kleur van de steen tussen de rode verf. Kan zijn dat dit effect werd gedaan door de kunstenaar, maar misschien is het ‘t effect van de tijd door erosie. Het gebruikte gereedschap waren silo’s, beitels, stukken van stenen en hun handen. De vinger werd gewikkeld om een stukje dierenhuid om langere slagen te maken, als een penseel. De donkere grot werd belicht door lampen van dierlijk vet en de maker schilderde knielend of liggend.

Zijn werkmethode

Eerst werden de contouren van het dier gegraveerd op steen en daarna getekend met een zwarte lijn van houtskool. Deze lijn is gemaakt in één beweging, fouten waren onmogelijk te corrigeren. Ten tweede werd het oppervlak bedekt met rode verf. Ten derde, in sommige bizons werd met houtskool detail van het haar of bult, van hoorns, nek, haar of ogen getekend. Interessant is dat om volumen te definiëren in het lichaam stukken ongeschilderd, open laten. Zo worden lichaamsdelen onderscheiden zoals de poot van de buik. Dit is een zeer moderne manier van werken.

Kunstenaar

Er wordt gedacht dat alle bizons werden uitgevoerd door één persoon, Ieder dier heeft dezelfde stijl. Alle tekeningen werden in dezelfde slag gemaakt, die begint en eindigt op dezelfde plaats. Bovendien zijn de figuren in de richting van de vacht van het dier gemaakt en niet tegen de borst. De kunstenaar moet een man zijn geweest, omdat de tekening werd gemaakt in één beweging van de arm en taille van ongeveer 150cm breed, vrouwen waren daarvoor te klein. Merkwaardig is dat de kunstenaar geschilderde bizons boven andere tekeningen,van 4.000 jaar eerder, heeft gemaakt, rode paarden. http://www.museodealtamira.es

De betekenis van de prehistorische schilderingen

Er zijn veel theorieën over het waarom deze prehistorische schilderingen zijn gemaakt. Maar in ieder geval, de mens beeld in zijn kunst uit wat voor hem belangrijk is. De bison maakt indruk, dat is een krachtig dier, produceert bewondering. Het kan zijn dat de prehistorische mensen dit toegeschreven aan een magische betekenis of hieraan functies gaven. De reden waarom kunst bestaat is omdat dit een uitdrukking van ons is, van wat we zijn en wat ons interesseert. De kunst identificeert ons en maakt een verschil met andere groepen. Het laat onze cultuur zien, onze overtuigingen, onze gevoelens. Vertelt over wie wij zijn en onze transcendente ideeën. Het is onmogelijk om de mens te bedenken zonder kunst. Wij zijn mensen, omdat we kunst maken.

Henri Moore (beeldhouwer) zei in 1934: “Toen ik Altamira bezocht dacht ik, het was alsof ik terug naar de oorsprong ging, het is de meest vruchtbare plek.”, www.Henry-moore.org

Meer informatie: Documentos RNE. Altamira, primera huella del Paleolítico. El eterno presente. 10/01/2015

Mijn versie van de bizons van Altamira: “Toro”, zeefdruk, 11 kleurendrukgangen, 68 x 90 cm, oplage 200 expl. www.angelesnieto.nl

Foto’s: M.N.C.I.A./ P. Saura, Museo de Altamira en Angeles Nieto