Geschiedenis van de kus, de kus in de kunstgeschiedenis

Door de eeuwen heen is de kus een inspiratiebron voor kunstenaars geweest. De geschiedenis van de kus laat ons onze eigen historie, de evolutie van onze overtuigingen, gedachten, gewoontes en kunst zien.

Wat is een kus?

Het woordenboek van de Koninklijke Spaanse Academie definieert het als: “Het aanraken of het drukken van een lip beweging, als impuls van de liefde of wens van vriendschap of eerbied”.

Het Latijn heeft drie woorden om de kus te benoemen: De Oscula, vriendschappelijke kussen; De Basia, kus voor genegenheid, affectie en liefde en Suavia, de karakteristieke kus, vleselijke passie.

Lippen zijn gevoelig, met verschillende zenuwuiteinden die ons helpen de omgeving te herkennen, om te zuigen, is een orgaan betrokken bij het maken van geluiden, en doen mee bij andere functies.

Dieren

De kus is niet alleen een menselijke daad, ook vogels en zoogdieren kussen. Er zijn dieren die tussen hun lippen voedsel overbrengen aan hun jongen omdat deze het vast voedsel niet kan eten. Bij sommige diersoorten zoals chimpansees, wordt de vereniging van de lippen gebruikt als een middel van communicatie, identificatie en als een teken dat de sociale orde bepaalt.

Mensen

Contact tussen de lippen stimuleert elektrische impulsen in de huid. Deze zenuwstimulatie veroorzaakt een respons in de hersenen en er komen stoffen vrij in het bloed, waaronder adrenaline, dat veel fysieke effecten genereert.

Bob Dylan zei, in een 1-minuut kus kun je 36 calorieën verbranden, een gepassioneerde kus van een uur verbrandt je 600 calorieën. Andere bronnen, Wikipedia, reduceert de verbranding van de kus 2 tot 3 calorieën per minuut.

Onder de vele voordelen van een kus is versteviging van de gezichtsspieren en verbetering van de metabolische functies.

In ieder geval, zoals Alain Montadon zegt “De kus is een actie van 29 spieren, 17 in relatie met de tong, 9 milligram water, 0,18 organische substantie, 0,7 vet, 0,45 zout, en dan nog honderden bacteriën en miljoenen ziektekiemen.”

Geschiedenis van de kus en haar vertegenwoordiging in de kunst

Oude Indische cultuur

De eerste verschijning van de kus van seksuele aard lijkt uit de Indische cultuur rond 1500 vC te komen. Er is een theorie dat de kus in de klassieke periode van de invasies van Alexander de Grote naar het Europese grondgebied werd geïmporteerd.

Het oude Griekenland en Rome

In het oude Griekenland en Rome werd de betekenis van de kus als een uitdrukking van liefde of genegenheid uitgebreid, dit kunnen we zien in de Odyssee en andere teksten van Ovidius. Er zijn afbeeldingen op vazen, zelfs tussen twee mannen.

De kus heeft dan ook een juridisch karakter. Het kussen van een contract is dan bevestiging. Het huwelijk wordt ook geformaliseerd met een kus.

Middeleeuwen en de Renaissance

In de Middeleeuwen verdween in Europa door de dominantie van het christendom de praktijk van erotische kus. De kus wordt dan gebruikt als een symbool van respect of groet aan mensen uit de hogere sociale klasse. De kus werd gegeven op de hand, voeten en de ring, in dit laatste geval voor de leden van de koninklijke familie en de aristocratie.

Kussen hadden een rol in juridische verbintenissen. Analfabeten tekenden een “X” op een contract en kusten het contract om deze te bevestigen. Hieruit is voortgekomen om een “X” als symbool voor kus te gebruiken afsluitend aan een brief of bericht.

De Judas Kus

Het is de kus van verraad. De kus die Judas geeft aan Jezus tijdens de Passie die leidt tot de arrestatie en de daaropvolgende dood. Ruim vertegenwoordigd in de kunst tijdens de Middeleeuwen. Toen was de kunst vooral godsdienstig, de afbeeldingen hadden een pedagogische rol, het was onderwijzend. Ook in de Renaissance zijn deze bijbelse thema’s nog steeds vertegenwoordigd en belangrijk.

De “magische” Kus

De magische kus komt voor in de literatuur van William Shakespeare en schilderijen van Hans Baldung. Hier de kus is gerelateerd aan het goddelijke of volgt de middeleeuwse waardes van zonde of hekserij.

Achttiende eeuw

Rococo

Rococo is in principe een wereldse kunst, zonder religieuze of mythologische invloeden, die zich bezighoudt met vraagstukken van het dagelijks leven en de menselijke relaties. Een stijl die streeft naar het weergeven van het aangename, verfijnd met een hoffelijke identiteit, gericht op individuen binnen de samenleving en niet op hun heersers. Het gaat over exotische en sensuele aspecten. De kus komt duidelijk voor in de schilderijen van die periode, in liefdevolle thema’s met betrekking tot de liefde van een paar of de liefde van een moeder.

“De gestolen Kus,” Jean-Honoré Fragonard (1790)
Toont een jonge vrouw verrast door een bewonderaar die haar zoent in zo een kamer van paleisachtige huizen uit die periode. Achter de deur op een kier kijken onopgemerkt meerdere vrouwen.

Negentiende eeuw

Romantiek

In de Romantiek wordt de kus gezien als een esthetisch element, de volmaakte liefde in menselijke relaties.

”De kus”, Francesco Hayerz (1859)
Francesco Hayerz is een exponent uit de Italiaanse historische Romantiek. Deze kus is niet zozeer een uitbundige uiting van genegenheid, maar is een allegorisch symbool van vrede gesloten tussen twee naties in de strijd voor de onafhankelijkheid van Italië en een ideaal van vaderlandsliefde.

De “magische” Kus

In deze eeuw krijgt de kus weer een “magisch” karakter onder invloed vanuit de middeleeuwse periode. Voorbeelden hiervan zijn de gebroeders Grimm met diverse sprookjes en jeugdliteratuur. Het voorbeeld hiervan is ”Doornroosje”, waarin de kus een magische formule is om een ​​ban van eeuwige slaap te verbreken.

Industriële revolutie

In de periode van de Industriële Revolutie krijgt het idee van de kus als een symbool van genegenheid brede toegang. De erotische kus was “vergeten” vanuit de klassieke oudheid. Nu keert hij terug als een element in de seksuele stimulatie en als een symbool van de liefde tussen twee mensen, alleen geaccepteerd in de intimiteit.

Passionele Kus

In de late negentiende eeuw, verschijnt de gepassioneerde kus in de kunst.

”De kus”, Auguste Rodin (1882-1889) beeldhouwkunst.
Toont twee naakte geliefden, samen gezeten gepassioneerd kussend en in een tedere omhelzing.

“Naar bed,” Toulouse-Lautrec (1892)
Toulouse-Lautrec behandelt het onderwerp van de bordelen en het Parijse nachtleven. Rond 1892 schilderde hij zijn serie ”In bed” om het bordeel in de rue d’Ambroise op te sieren. In deze serie schetst hij lesbiennes op zoek naar troost met elkaar in plaats van de mannen waarmee ze elke nacht mee moeten doorbrengen.

”De kus”, Edward Munch (1897)
De Noorse expressionist Edvard Munch schildert een kus in de duisternis van een kamer waar de bijna onzichtbare stad licht geeft door een raam. De geliefden worden samengevoegd tot een kus. Hij maakte verschillende versies van dit schilderij, waarin de lichamen zich verenigen tot de oneindige kus.

Twintigste eeuw

De twintigste eeuw wordt bepaald door grote veranderingen. Er heerst eerst een groot vertrouwen in de mens, de rede en de wetenschap, die daarna in een crisis overgaat door de twee wereldoorlogen. De samenleving democratiseert, de individuele kunstenaar geeft zijn visie op de wereld, de avant-garde verschijnt. De twintigste eeuw werd gekenmerkt door de seksualisering van de media.

”De kus”, Gustav Klimt (1907-1908)
Het doek volgt de richtlijnen van symbolisme, met decoratieve elementen en gouden achtergrond. In zijn tijd werden zijn werken bekritiseerd als “pornografisch”, hoewel “The Kiss” enthousiast werd ontvangen en al snel een koper vond. Er wordt verteld dat het schilderij Gustav Klimt en zijn vriendin Emilie Flöge uitbeeldt. In ieder geval staat het werk symbool voor een mythologische voorstelling, waar Apollo de nimf Daphne kust en zij in een laurierplant verandert.

”De kus”, Constantin Brancusi (1908)
Dit beeld bereikt een perfecte balans tussen vorm en inhoud. Het is een werk dat dateert uit primitivisme. Het is een monoliet (een enkel blok steen) en toont dat twee door de kus één worden.

“Birthday”, Marc Chagall (1915)
Een liefdespaar kust subtiel in een etherische en vluchtige sfeer, volledig de ruimte vullend.

”Les Amants”, René Magritte (1928)
Magritte was een expert in het onderzoeken van de grenzen van waarneming, zodat de realiteit voor de kijker een vraag blijft. Er zijn verschillende interpretaties, sommigen spreken van verboden verlangen, anderen van onteigening van gevoelens.

De natuurlijkheid van de kus in de twintigste eeuw was maatschappelijk geaccepteerd. Met de komst van de film, werd de kus een symbool van de liefde tussen twee mensen.
Uit het decennium van de jaren ’60, na de seksuele revolutie, wordt de kus als natuurlijke gedrag van de mens normaal en wordt bijna publiekelijk. In de jaren ’80 wordt de kus een soort gemeenschappelijk handelen en in het openbaar aanvaard.

“Le Baiser de l’Hotel de Ville”, Robert Doisneau (1950)
Een van de meest iconische foto’s van alle tijden. Dit zwart-wit beeld is een symbool van jonge liefde in een Europa dat de verwoestingen van de Tweede Wereldoorlog te boven kwam.

”De kus V”, Roy Lichtenstein (1962)
Het werk van deze kunstenaar is gebaseerd op de taal van de strip. Het behoorde toe aan de Pop Art beweging gekenmerkt door de verspreiding van afbeeldingen uit de populaire cultuur, afkomstig uit de media. Nemen zaken uit hun context en geven er nieuwe betekenissen aan.

”De kus”, Picasso (1969)
Dit werk maakt deel uit van een reeks werken met erotische inhoud. Picasso portretteert zichzelf met zijn partner. Deze seksuele motieven werden door een groot deel van het publiek gezien als iets pornografisch. Deze werken uit de jaren ’60, zijn ingekaderd binnen sociale onrust en morele kwesties van de dag.

“Lieve God, help me te overleven deze liefde,” Dimitri Vrubel (1990)
Het is de kus van de communistische leiders Erich Honecker, Oost-Duitsland, en Leonid Brezjnev, de Sovjet-Unie, in aanloop van de 30ste verjaardag van de Duitse Democratische Republiek in juni 1979. Naar aanleiding van deze gebeurtenis schilderde de kunstenaar Dmitry Vrubel in 1990 deze scène als muurschildering op de muur van Berlijn.

Eenentwintigste eeuw

In de eenentwintigste eeuw is de seksualisering in en door de media een deel van de populaire cultuur. Een kus is een lichte seksuele praktijk in vergelijking met ander erotisch materiaal. Zoenen, homoseksuele liefde gaan deel uitmaken van onze visuele wereld als iets gemeenschappelijks en in het openbaar wordt het langzaam geaccepteerd.

“Gay Bobbies”, Banksy (2004)
Het werk werd uitgevoerd op een wand van de Prince Albert pub. De kunstenaar maakt een controverse door het schilderen van twee agenten in Londen die elkaar gepassioneerd zoenen op een ontroerende manier. Deze graffiti is bekend als Gay Bobbies en het werk verscheen op het moment toen in Londen en de US de rechten van de homoseksuele gemeenschap werd besproken. In de schilderkunst tracht Banksy om stereotypen te doorbreken: De politie wordt geassocieerd met het beeld van een sterke, mannelijke man, met gezag.

Interessant is dat de geschiedenis van Kus ons onze eigen geschiedenis toont, zoals we evolueren, zoals we zien wie we zijn en wat we denken. De echte waarde van een kus verandert met de tijd. Wat denk jij?

Geniet van een radio-uitzending van Bob Dylan, een selectie van popsongs over zoenen, heel mooi vorig jaar beluisterd via de RNE (Spaanse radio) http://www.rtve.es/alacarta/audios/especiales-radio-3/bob-dylan-canciones-amor-besos-14-02-15/2998858/
Aanbevolen met een glas ”Beso de Ángel” en “Hershey’s Kisses” Amerikaanse zoete chocolade.
Wat vind je ervan?

– Recept drink ”Beso de Ángel” http://www.bebidasytragos.com/beso-de-angel/

Tekst: Ángeles Nieto

Bronnen
– Woordenboek van de Koninklijke Spaanse Academie.
– Magazine Atticus. Monografie 4. Kus in de kunstgeschiedenis.
Vierkant José Luis Gutierrez, Esther Bengoechea, Cristy G. Lozano, Jesús González. Manolo Madrid, Marina Caballero, José Carlos Nistal, Jose Miguel Travieso.
– https://es.wikipedia.org/wiki/Beso
– http://www.lavanguardia.com/estilos-de-vida/20140221/54401507242/el-saludo-con-besos.html
– Alain Montandon. The Kiss. Wat zit er achter dit dagelijkse gebaar? The Eye of Time, Siruela Editions 2007.
foto’s
“Gay Bobbies” www.inspiredcitizen.com
“De Kus van Judas” Giotto
 Griekse Kiss http://tumpicornio.blogspot.nl/2009/01/el-beso-de-judas-y-en-la-boca.html
Roman kus. http://celebrityapprenticey.blogspot.nl/2013/04/6-imagenes-del-beso-en-la-historia.html

Foto’s
http://tumpicornio.blogspot.nl/2009/01/el-beso-de-judas-y-en-la-boca.html
http://celebrityapprenticey.blogspot.nl/2013/04/6-imagenes-del-beso-en-la-historia.html
Jean-Honoré Fragonard https://historiadepinceles.wordpress.com/2012/10/01/el-beso-robado/
Hayez http://panamarte.net/2012/05/beso-francesco-hayez/
Rodin http://www.musee-rodin.fr/en/collections/sculptures/kiss
Toulouse-Lautrec https://laexuberanciadehades.wordpress.com/2013/08/06/belle-epoque-europea/henri-de-toulouse-lautrec-en-la-cama-el-beso-1892/
Edward Munch http://floresypalabras.blogspot.nl/2013/08/edvard-munch-beso-junto-la-ventana.html
Gustav Klimt http://fotosdepinturasfamosas.com/quieres-saber-mas-el-estilo-de-cuadros-de-gustav-klimt/
Constantin Brancusi http://reportarte.es/2011/10/el-museo-guggenheim-bilbao-inaugura-serra-brancusi-la-exposicion-estrella-de-2011/
Marc Chagall https://blocdejavier.wordpress.com/2012/12/15/el-cumpleanos-chagall-1915/
René Magritte http://revistaatticus.es/2010/03/23/los-amantes-de-rene-magritte-un-amargo-beso
Robert Doisneau http://culturezvous.com/robert-doisneau-la-photo-au-quotidien/
Roy Lichtenstein http://panamarte.net/2012/05/kiss-lichtenstein/
Picasso Foto: Reuters
Dimitri Vrubel http://eintheroom.com/2015/05/05/top-5-lo-mejores-besos-en-el-arte/
Banksy http://www.inspiredcitizen.com/location/london-united-kingdom/