3 sleutels om het geheim van de rode kleur te begrijpen

Rond 5 liter rode kleur circuleert door ons lichaam. Ons hart pompt met elke slag deze rode kleur tot 7.600 liter per dag. De kleur rood loopt door onze aderen, het is de kleur van bloed, van vitaliteit.

Passie, kracht, macht, sterkte, verleiding en energie hangen samen met deze kleur. Het brengt moed en een positieve houding ten opzichte van het leven. Maar rood heeft ook een negatieve kant: ambitie, oorlog, geweld, woede, immoraliteit. Rood trekt aan, verbiedt, heeft kracht, valt op. Wat is het geheim? Er zijn 3 sleutels om het geheim van de kleur rood te begrijpen.

1. De rode kleur veroorzaakt fysieke en psychologische effecten bij ieder van ons

De psychologie van kleur heeft aangetoond dat rood een effect kan hebben op onze gemoedstoestand, onze percepties en acties; fysieke en psychologische effecten.

Rood geeft meer warmte af dan elke andere kleur. Het dient om aandacht te trekken en kan de ademhalingsfrequentie en bloeddruk verhogen; het veroorzaakt ook prikkelbaarheid en ongeduld. Het is de kleur van activiteiten die meer passie vereisen dan redenatie.

Er wordt gedacht dat rood onze fysieke reactie verhoogt omdat we het als een gevaarsignaal waarnemen en het daarom onze energie activeert. Nabijheid en extravertheid zijn eigenschappen die geassocieerd zijn met rood, tegenovergesteld aan bijvoorbeeld blauw, dat is de kou, het verre, het immateriële.

Mannen en vrouwen worden als aantrekkelijker beschouwd als ze rode tinten dragen. Een mogelijke verklaring is dat wanneer de huid enigszins roodachtig is, dit gezondheid suggereert, en neemt het rood van de kleding hetzelfde gevoel over.

Degenen die rood dragen, voelen zich aantrekkelijker. Rood beïnvloedt ook de mogelijkheid om in het spel en de sport te winnen. Het kan helpen om de balans naar de winnaar te laten doorslaan. Spelers scoren bijvoorbeeld minder snel als de doelverdediger rood gekleed is. Rood veroorzaakt een toename van de hartslag en testosteron, waardoor de prestaties van een persoon verbeteren. Het lijkt erop dat de balans van hormonen zelfs kan variëren.

In de natuur dient rood als verdediging voor sommige dieren. Deze soorten “waarschuwen” roofdieren voor hun toxiciteit of slechte smaak. Rood is intens, het onderscheidt zich tussen de tonen van de natuur waar groen, blauw en bruin domineert.

2. De dubbele betekenis van rood: leven, kracht, oorlog en verbod

Rood is de meest pittige kleur, het is de kleur van kracht, van het leven, maar het heeft ook een dubbele negatieve betekenis: woede, oorlog, verbod. Rood wordt geassocieerd met bloed, vuur, liefde, duivel, het mannelijke, macht, oorlog, gevaar, verbod en schulden.

Het bloed

Bloed stroomt door onze aderen, verdeelt voedingsstoffen en zuurstof. Hemoglobine, een van de belangrijkste componenten van het bloed, is een rood pigment dat in interactie met zuurstof scharlaken rood wordt. Dit gebeurt wanneer de bloedstroom het hart verlaat en naar de weefsels gaat. Op de terugweg van de weefsels naar het hart, verliest het bloed zijn zuurstof en verandert het van toon, dán is het donkerrood. Bloed, rood, zijn verbonden met het begin van het leven, met de geboorte, met het hart. De huid kleurt rood, het gezicht bloost vanwege verlegenheid of verliefd worden; uit schaamte, woede of opwinding. Maar juist omdat het de kleur van bloed heeft, heeft het ook een negatieve nuance, het wordt geassocieerd met oorlog, agressiviteit en woede.

Het vuur

Rood is gerelateerd aan vuur; het vertegenwoordigt warmte en energie. Vuur is het beeld van het goddelijke; het is God zelf: in veel religies verschijnen de goden als wolken van vuur. Mozes ziet God als een brandende struik. De heilige geest verschijnt als een vlam. Rood is ook de kleur van passie, van vurig bloed, passie kan branden en consumeren, zoals vuur dat doet.

De liefde

Rood symboliseert liefde. Men geeft rode rozen cadeau, het is de kleur bij uitstek van Valentijnsdag, de harten zijn rood geverfd. Rood is verleiding, rode lippen, rode nagellak, seksualiteit en erotiek maar ook immoraliteit.

De duivel

De duivel draagt rood en zwart. De hel wordt voorgesteld door rood. In clubs en bordelen creëert het rode licht een atmosfeer voor de zonde, zoals de neonlichten in de rode zone van Amsterdam. Het is de typische kleur van de meretrices (Romeinse benaming van prostituee). In het Nieuwe Testament vinden we de moeder van hoererijen als een vrouw in het rood gekleed.

Het mannelijke

Rood is een mannelijke kleur. Het is de kleur van kracht, activiteit en agressie. Het is het tegenovergestelde van het passieve blauw en het onschuldige wit. Vuur is mannelijk, het water is vrouwelijk. Rood is de kleur van Christus, blauw is dat van Maria. In de Egyptische fresco’s hebben vrouwen een gele huid en mannen een rode.

De kracht

De rode kleur is lange tijd in verband gebracht met de adel en heeft de macht en rijkdom gesymboliseerd. We gebruiken nu bijvoorbeeld de rode loper voor evenementen waar beroemdheden of vooraanstaande mensen pronken.

De oorlog

Het is de kleur van oorlog, gerelateerd aan kracht, agressie en opwinding. De primitieve volkeren waren van mening dat rood kracht gaf, daarom werden de krijgers in deze kleur gekleed of ermee beschilderd.

Het gevaar en het verbod

Gevaarlijke momenten worden wereldwijd weergegeven met de kleur rood: een rode vlag van gevaar, het rode noodsignaal. Bij de verkeersregeling is rood de kleur van de beperking, het rode licht van de verkeerslichten, de verbodsborden. De noodremmen en de alarmknoppen zijn rood, een rood lampje in een operatiekamer verbiedt toegang. In het voetbal mag een speler niet in het veld blijven wanneer de scheidsrechter hem een rode kaart toont.

De schulden

De kleur rood wordt ook gebruikt in de boekhouding om schulden te markeren, vandaar de uitdrukking “rode cijfers”. Het begon toen de accountants in Italië inkt van deze kleur gebruikten om schulden te markeren.

3. Hoe de verschillende culturen de kleur rood beleven

Rood speelt een belangrijke rol in de geschiedenis van de mens en zijn culturen.

– Voor de pré-Columbus culturen (Azteken, Inca, Maya) was deze kleur een van de hoofdtonen van de oorlog. Ook in de pre-Columbus kaart, symboliseert rood het oosten, de plaats van de rede, waar licht wordt geboren. De rode kleur vertegenwoordigde de Mexicas (Azteken). Om het evenwicht op aarde te behouden, brachten ze bloedvergietende offers aan verschillende goden. Ze boden het hart van hun slachtoffers aan, terwijl het offer in het bloed baadde. Vóór de Inca-cultuur behoorde het rood tot ceremoniële priesters en gewijde maagden. De tonen van de schemering, met oranje en saffraankleurige tinten, konden een gevoel van angst opwekken. Dat licht werd genoemd: “de zon van de doden.”

– In het oude Egypte was de kleur rood een symbool van alles wat slecht en destructief was. Het was de verstikkende hitte van de woestijn. Een tekst uit die tijd zegt: “Oh Isis, red mij van alle slechte, perverse en rode dingen”.

– In het Romeinse rijk was de kleur rood een kenmerk van economisch welzijn en geluk. De bruiden droegen een rode sluier, het “flammeum”. Daarbij werd aan Mars, de god van de oorlog, de kleur rood, de kleur van bloed, toegeschreven. Door deze reden is het niet vreemd, dat de rode planeet Mars deze naam heeft gekregen.

– Karel de Grote (742-814), die zijn woonplaats in Aken vestigde, schilderde het keizerlijk paleis en de kathedraal, waar zijn troon was, helderrood. Op deze manier wilde hij zijn macht over de kerk tonen: wat rood was, was van de keizer. De heersende adel verbood ook het dragen van rood aan hun onderdanen, diegene die zich in het rood kleedde zonder te behoren tot deze klasse, werd geëxecuteerd.

– Tijdens de Middeleeuwen geloofde men dat de kleur rood beschermde tegen de kwade blikken van demonen en jaloerse mensen. Wanneer de middeleeuwse schilderijen een scène van geboorte (bijna altijd de geboorte van een heilige) vertegenwoordigen, heeft het bed een rode bedekking. Ook een baldakijn en een gordijn zijn bijna altijd van deze zelfde kleur, om het bed een plaats te geven dat beschermd is tegen het kwaad. De kussens die de pasgeborenen droegen waren rood of met rode linten.

– Sinds de Franse Revolutie heeft de rode kleur vaak te maken met revolutionairen, revoluties en mensen met politieke ideeën van extreem links. Tijdens de Spaanse Burgeroorlog gebruikte men deze kleur om de militanten die loyaal waren aan de Tweede Republiek “los rojos” (de rode) te noemen.

– In de Chinese cultuur symboliseert rood het vuur, rijkdom, fortuin, vreugde, het is de kleur van geluk. Chinese vrouwen trouwen in deze kleur. Geld wordt traditioneel aangeboden in rode pakketten of rode enveloppen. In het China van de Ming-dynastie was rood het symbool van de keizer en de dynastie, de verboden stad heeft daarom rode muren.

– Hindoe vrouwen dragen rode jurken voor hun bruiloft omdat rood de heilige kleur is van Lakshni, de Indiase godin van schoonheid en rijkdom.

– In landen met koude klimaten, waar warmte wordt gezocht, heeft rood een positieve betekenis. In het Russisch is rood (krasnij) mooi, magnifiek, goed, waardevol. Het Rode Plein in Moskou betekent het prachtige plein en het had deze naam lang vóór de revolutie.

– Rood is een herinnering aan het offerbloed in de katholieke kerk. De kleding van de katholieke priesters, het altaarkleed en de preekstoel zijn rood in de dagen dat de passie van Jezus wordt herdacht, zoals op Palmzondag en Goede Vrijdag. De kardinalen dragen rood ter ere van het bloed dat door Christus is vergoten.

– Westerse volkse culturen. Zelfs vandaag worden er vaak rode koraalamuletten gemaakt. In Italië komt een rode hand vaak voor als een talisman tegen het boze oog. Roodkapje draagt deze kleur als een magische bescherming tegen de boze wolf.

Rood is een passievolle kleur. Een kleur die dient om te benadrukken, die spreekt over het leven in dubbele betekenis, positief en negatief. Het is een krachtige kleur. In een volgend artikel wil ik je vertellen over het gebruik van deze kleur in de visuele wereld, de toepassing in kunst en grafisch ontwerp. Ik wil je de eigenschappen van het pigment laten zien, hoe het zich verhoudt tot de andere kleuren, mogelijke combinaties en de waarde van de rode tint.

Wat is jouw ervaring met deze kleur? Is het jouw favoriete kleur? Waarom? Ken je andere betekenissen van het rood?

Foto’s en tekst: Ángeles Nieto. Foto Chinese bruid: Pinterest